Η καρδιακή ανεπάρκεια (ΚΑ) αποτελεί ένα σύνδρομο με πολυπαραγοντική αιτιολογία, το οποίο χαρακτηρίζεται από την ανικανότητα της καρδιάς να διατηρήσει επαρκή παροχή αίματος ώστε να καλύπτονται οι μεταβολικές ανάγκες των ιστών, είτε υπό συνθήκες ηρεμίας είτε κατά την άσκηση.
Αιτιολογία και Παθογένεια
Η καρδιακή ανεπάρκεια διακρίνεται ανάλογα με το κλάσμα εξώθησης (LVEF) σε:
-
ΚΑ με μειωμένο κλάσμα εξώθησης (HFrEF): LVEF < 40%
-
ΚΑ με διατηρημένο κλάσμα εξώθησης (HFpEF): LVEF ≥ 50%
-
ΚΑ με μέτρια μείωση κλάσματος εξώθησης (HFmrEF): LVEF 41-49%
Οι συχνότερες αιτίες περιλαμβάνουν:
-
Στεφανιαία νόσος
-
Αρτηριακή υπέρταση
-
Μυοκαρδιοπάθειες (ιδιοπαθείς, ισχαιμικές, τοξικές, μεταλοιμώδεις)
-
Βαλβιδοπάθειες
-
Αρρυθμίες (π.χ. κολπική μαρμαρυγή)
Κλινική Εικόνα
Η συμπτωματολογία της ΚΑ είναι αποτέλεσμα μειωμένης καρδιακής παροχής και αυξημένων πιέσεων πλήρωσης. Τυπικά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
-
Δύσπνοια (προσπάθειας ή/και ορθόπνοια)
-
Κόπωση, μειωμένη ανοχή στην άσκηση
-
Περιφερικά οιδήματα
-
Παροξυσμική νυκτερινή δύσπνοια
-
Αίσθημα πληρότητας ή ανορεξία (λόγω συμφόρησης του ήπατος ή του γαστρεντερικού)
Διαγνωστική Προσέγγιση
Η διάγνωση της καρδιακής ανεπάρκειας βασίζεται σε συνδυασμό κλινικών, εργαστηριακών και απεικονιστικών ευρημάτων:
-
Ηλεκτροκαρδιογράφημα
-
Ακτινογραφία θώρακος
-
Βιοδείκτες: BNP, NT-proBNP
-
Υπερηχοκαρδιογράφημα: για εκτίμηση της λειτουργικότητας των κοιλιών και των βαλβίδων
-
Επιπλέον εξετάσεις: MRI καρδιάς, στεφανιογραφία, stress echo, εφόσον ενδείκνυται
Θεραπευτική Αντιμετώπιση
Η θεραπευτική προσέγγιση εξαρτάται από τον τύπο της ΚΑ και την αιτία της:
Φαρμακευτική αγωγή (κυρίως για HFrEF):
-
Αναστολείς ΜΕΑ / ARNI (π.χ. sacubitril/valsartan)
-
Β-αναστολείς (π.χ. bisoprolol, carvedilol)
-
Ανταγωνιστές αλδοστερόνης
-
SGLT2 αναστολείς (π.χ. dapagliflozin)
-
Διουρητικά για την αντιμετώπιση της συμφόρησης
-
Διγοξίνη σε επιλεγμένες περιπτώσεις
Μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις:
-
Τροποποίηση τρόπου ζωής: περιορισμός νατρίου, σωματική άσκηση υπό παρακολούθηση, αποφυγή καπνίσματος και αλκοόλ
-
Συσκευές: CRT (συγχρονισμός), ICD (προφύλαξη από αιφνίδιο θάνατο)
-
Χειρουργικές επιλογές: σε βαριές περιπτώσεις, μπορεί να εξεταστεί η δυνατότητα μεταμόσχευσης καρδιάς ή μηχανικής υποβοήθησης κυκλοφορίας (LVAD)
Πρόγνωση και Παρακολούθηση
Η ΚΑ σχετίζεται με σημαντική νοσηρότητα και θνητότητα, ωστόσο η έγκαιρη διάγνωση και η εξατομικευμένη θεραπεία μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την πρόγνωση. Η τακτική παρακολούθηση, η συμμόρφωση με την αγωγή και η εκπαίδευση του ασθενούς είναι καίριας σημασίας.
📚 Βιβλιογραφικές αναφορές και κατευθυντήριες οδηγίες:
-
ESC Guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure (2021)
-
ACC/AHA/HFSA Heart Failure Guidelines (2022)
-
European Journal of Heart Failure, Journal of the American College of Cardiology (JACC)